از گندابی، به چه می‌نازی؟

تردیدی وجود نداره که ما، یعنی ساکنینِ کنونیِ سرزمینِ ایران، جزوِ بی‌فرهنگ‌ترین و پرادعاترین آدم‌های روی کره‌ی زمین هستیم. حتا شما دوستِ عزیزی هم که دارید این نوشته رُ می‌خونید، مستقل از این‌که چه گـُهی هستید و الان کجا هستید و به چه کاری مشغولید از این دایره خارج نیستید مگر این‌که ایرانی نباشید و برحسبِ اتفاق، به زبونِ فارسی علاقه‌مند شده باشید که در این‌صورت باز هم هیچ گهی نیستید! یعنی ما که ایرانی هستیم هیچ گهی نیستیم حالا شمایی که ایرانی نیستی که دیگه همون گهی که ما نیستیم هم نیستی!

اولین نکته‌ای که در مورد آب وجود داره اینه که منابعِ آب بر روی کره‌ی زمین بسیار محدوده و ما هم به آب زنده هستیم. پس باید درست مصرف کنیم. درست مصرف کردن هم چیزی نیست که فطری باشه و مثلِ لذتی که در شاشیدن هست از ابتدای آفرینش در نهادِ انسان‌ها قرار داده شده باشه. پس باید آموزش داده بشه. هیچ فرهنگی هم بدونِ زور نهادینه نمی‌شه، نهادینه هم که شد تبدیل به عادت و رفتاری می‌شه که دیگه برای انجام‌اش به دلیل نیازی نیست حتا اگر دیگه زوری بالا سرِ کسی نباشه. شما اگر امروز از یک راننده‌ی آمریکایی یا اروپایی بپرسید چرا کمربند ایمنی می‌بنده یا چرا بینِ خطوط رانندگی می‌کنه؟ هیچ‌وقت جواب‌اش این نیست که چون این‌جوری به‌تره! بلکه به شما می‌گه که چون پدران‌ام کمربند می‌بستند و چون پدران‌ام بینِ خطوط رانندگی می‌کردند من هم این کار رُ می‌کنم! این تجربه‌ایه که کاملن آزمایش شده و جواب خودش رُ هم پس داده. تا همین چند سال پیش کسی در تهران کمربند ایمنی نمی‌بست اما بعد از مدتی با زورِ جریمه این حرکت تبدیل به چیزی شد که حالا می‌شه ازش به عنوان یک فرهنگ نام برد که به پسران هم ارث خواهد رسید بدونِ جریمه.

پس باید در مصرفِ آب صرفه‌جویی کرد. در این مورد به‌تره اول از خودمون شروع کنیم. اگر در خونه‌ای زندگی می‌کنیم که توی اون شیر آب وجود داره حواس‌مون باشه که اون شیر خراب نباشه و آبی ازش چکه نکنه. یادمون باشه که وقتی شیر آب بازه هر دقیقه ۱۸ لیتر ازش آب می‌ره. اگر الگوی مصرفِ روزانه‌ی آب برای هر نفر ۱۵۰ لیتر باشه ۱۸ لیتر واقعن عدد بزرگیه. حواس‌مون باشه وقتی مسواک می‌زنیم شیر آب باز نمونه. و یادمون باشه آبی که باهاش ماتحت‌مون رُ می‌شوریم آبیه که تصفیه شده و خیلی جاهای دنیا الان برای به‌دست آوردن‌اش جنگه.

اگر آدمِ پولداری هستید که از خدا می‌ترسید و یه روز به غسل نیاز پیدا کردید به‌تره به جای این‌که دوش بگیرید توی استخری که در یکی از طبقات خونه‌تون دارید بپرید و غسل ارتماسی کنید تا شیری باز نکرده باشید و آبی هدر نداده باشید. اگر تمامِ بدن‌تون ناگهان در آب فرو بره آبِ کمتری مصرف می‌شه تا این‌که نخست سر و گردن و سپس نیمه‌ی راستِ بدن‌تون شست‌وشو داده بشه. در رابطه با فرهنگ‌سازی بهتره که گشت‌های آب در سطح شهر در حرکت باشند و آبِ کسانی که کوچه یا ماشین‌شون رُ می‌شورند قطع کنند. هزینه‌ی مصرف آب چیزی نیست که بشه با سهل‌انگاری از کنارش رد شد. این هزینه باید اون‌قدر بالا باشه که کسی جرات نکنه بی‌دلیل حتا برای چند ثانیه شیر آب رُ بیش‌تر باز بذاره. آموزش به کودکان هم اهمیت خیلی زیادی داره ولی در مورد اثربخش بودن‌اش تردید جدی وجود داره همون‌طور که در سی سال گذشته هزینه‌ی زیادی برای فرو کردن خیلی چیزها در ذهنِ بچه دبستانی‌ها صرف شد و تقریبن نتیجه‌ی عکس گرفته شد. برای همین باید به شروع ِ فرهنگ‌سازی برای مصرفِ درستِ آب از مدارس با تردید نگاه کرد. به نظر می‌رسه خانواده نقشِ مهم‌تری از مدرسه در این مورد داشته باشه. اما خانواده که بی‌فرهنگ باشه بچه هم خود به خود بی‌فرهنگ بار می‌آد. پس به‌تره برای فرهنگ‌سازی از پدر و مادرها شروع کرد که البته همون‌طور که گفته شد این کار بدونِ زور و اجبار ممکن نیست.

آبِ نوشیدنی چیزی نیست که به‌طور مساوی بینِ همه‌ی کشورها نقسیم شده باشه. در بعضی کشورها (مثلِ بیش‌ترِ کشورهای اروپایی) به خاطر بارندگی و منابع آب زیادی که وجود داره به نظر نمی‌رسه تا سال‌های سال آب به یک مسئله‌ی جدی تبدیل بشه. اما در بعضی کشورهای دیگه مثل ایران که از آب و هوای خشک و بیابانی برخوردار هستند مسئله‌ی کمبودِ آب همین الان هم به‌عنوان یک بحرانِ جدی خودش رُ نشون داده. احمقانه است اگر روزی به خاطر مرزی که بین کشورها کشیده شده جنگ بر سر آب به‌وجود بیاد.

آب چیزی نیست که محصولِ یک کشور یا حاصلِ دست‌رنجِ مردم ِ یک سرزمینِ خاص باشه! آب در اقیانوس‌ها وجود داره و توسط ابرها به‌صورت ناعادلانه در نقاط مختلف زمین پراکنده می‌شه. من فکر می‌کنم برای همه‌ی مردم جهان آب به اندازه‌ی کافی وجود داشته باشه فقط برای این‌که کسی روی زمین تشنه نمونه یا جایی جنگی برای به‌دست آوردن آب شکل نگیره نیاز به یک مدیریت جهانی برای منابع آب وجود داره که در حال حاضر تنها از عهده‌ی سازمان ملل بر می‌آد. البته با توجه به تجربه‌ی موفق انتقال آب از طالقان به تهران، ایران می‌تونه در زمینه‌ی انتقال آب از نقاط آب‌خیز جهان به نقاط کم‌آب‌تر به سازمان ملل مشاوره بده (شوخی کردم).

این بود انشای من در زمینه‌ی آب و آب‌خیزداری. امیدوارم فردای پر آب و زیبایی در انتظار زمین باشه :)

[نوشته‌های مرتبط]